NORI ZUZENDUA
Unitate didaktiko hau Bergarako 4. mailako DBHko ikasleei zuzenduta dago, maila honetan industria iraultza lantzen bada ere unitate didaktiko honek berezitasun bat dauka: Bergarako industrializazioaren ezaugarriak ezagutzea, herrian ehungintzak izandako garrantziari erreparatuz eta emakumeak izandako papera ezagutaraziz. Aldi berean, gaur egun ehungintza sektoreak munduan zehar izandako garapenaren ondorioen inguruan hausnartzeko aukera izango dute ikasleek, Bergarako ehungintza sektorea eta gaur egungo errealitatearen arteko antzekotasunak eta desberdintasunen inguruan hausnarketa prozesuak zabalduz.
UNITATE DIDAKTIKOAREN EGITURA eta DENBORALIZAZIOA
Unitateak 3 ikasgaietan erabiltzeko aukera ematen digu; batez ere, gizarte zientzietan txertatzeko pentsatuta dago, baina etika eta gorputz hezkuntzako ikasgaietan lantzeko jarduera batzuk ere planteatu dira. Azpigai bakoitzaren eduki teorikoa testu batean jasota dago eta hau lantzeko jarduera batzuk planteatu dira.
Bukaeran, baliabide osagarri batzuk bildu dira, batik bat ikus-entzunezkoak.
Hau izango litzateke unitatearen eskema orokorra:
- Gizarte Zientziak: 3 azpigai; gai bakoitza lantzeko 2 edo 3 saio beharrezkoak direla uste dugu, beraz, osotasunean lantzeko 9 saio.
- Etika: 3 azpigai; 2 edo 3 saioak beharko dira testuak eta jarduerak lantzeko.
- Gorputz Hezkuntza: 1 azpigai: saio 1 beharko da, hemen txango bat planteatu da.
Gizarte Zientzietan lantzen diren gaiak etikako gaiekin loturik daude, hortaz, helburua izango litzateke gazteek ohartu daitezen XX. mende hasierako baldintzek jarraitzen dutela berberak izaten munduko zenbait gunetan. Esate baterako, Bergarako ehun-lantegietan ohikoa zen haurrak lanean ikustea eta gaur egun, tamalez, ikus ditzakegu haurrak lan egiten munduko hainbat lurraldetan. . Gaurko gertakizunen sustraiak non dauden jakitea ezinbestekoa da orainaldia ulertu dezaten , izan ere, egungo eredu ekonomikoa eta jendarteak pairatzen dituen hainbat gaitzen jatorria lehen industrializazioan eta kapitalismoaren garapenaren prozesuan aurkitu ditzakegu..
ERABILITAKO ITURRIAK
Bergarako Udal Artxiboa, gure herriko Udalak mendeetan zehar sortu dituen dokumentuek osatzen dute. Unitate didaktiko hau egiteko ideia, hain zuzen ere, industrializazioari dagokionez gordetzen den dokumentazio kopuru izugarritik sortu zen; udalarenak eta baita enpresetako artxiboetakoak ere. Denbora eta espazio faltagatik ez dira sartu dokumentu horiek guztiak, asko baitira! Baina artxiboa bisitatzera eta dokumentazio hori guztia zuzenean ikustera gonbidatzen zaituztegu; jatorrizko oihalen laginak, “Reformas Sociales” Tokiko Batzordearen akta-liburuak, ehunen fabriken nominak...
Unitate didaktiko hau egiteko iturri ezberdinak erabili dira, lehen aipatu bezala Artxiboan gordetzen den garaiko dokumentazioa aztertuz planteatu dira jarduerak, izan ere, kontratuak, itunak, hitzarmenak… iturri inpartzialak eta nahiko ziurrak dira. Baita Bergarako herritarren ahozko testigantzak erabili ditugu, ez dira erabat objektiboak, baina azterketa kritikoaren bidez, oso informazio garrantzitsua lor daiteke.
5A. Manufacturas Fernández S.L. lantegiko oihalak erakusteko oihal-zatien bilduma , 1923 eta 1930 bitartekoa
Bergarako Udal artxiboa, Movilla fondoa, 23 C/0090-000
PROIEKTUAREN HELBURU OROKORRAK
- Bergarako Udal Artxiboa ezagutu eta bertan zer nolako agiriak topatu daitezkeen jakitea.
- Iturri ezberdinak erabilita gai historikoak ezagutzea eta informazio-iturrien egokitasuna ebaluatzea.
- Euskal Herrian, Gipuzkoan eta Bergaran industrializazio garaian ehungintza lantegiek izan zuten garrantziaz jabetzea.
- Bergaran egon ziren ehun lantegiak zeintzuk diren identifikatzea eta herrian kokatzea.
- Emakumeak Bergarako (eta gainontzeko tokietako) ehun lantegietan izandako presentziaz jabetzea.
- Industrializazio garaian kontziliazioa nola ulertzen zen ikustea.
- “Bergarako Urdina” deritzona zer den jakitea eta prozesuaren 3 zatiak ezagutu eta identifikatzea: irundegia, ehundegia eta tindategia.
- Umeen lana garai batean Bergaran ere ohikoa zela ikustea.
- Gaur egun ere arroparen industriako langileek, arropa ekoizpenaren deslokalizazio masiboaren ondoren pairatzen dituzten lan baldintza eskasak ikustea.
- Industrializazio garaitik gaur egunera arte emakumearen lan baldintzetan egon den aldaketaz jabetzea.
- Taldeko elkarrizketetan parte hartu, ideiak, gertaerak, bizipenak eta sentimenduak adierazi, iritziak kontrastatu eta erabakiak hartu.
HELBURU ZEHATZAK
GIZARTE ZIENTZIAK
- Bergarako ehun lantegien kokapen historikoa eta berezitasunak landu.
- Bergarako urdinaren fabrikazio prozesua eta honen sortze lanetan ziharduten hiru talde desberdinen berezitasunak aztertu: haria landu; oihala sortu eta oihalari kolorea eman. Prozesu honetan emakumeen zeregina nabarmenduz.
- Bergarako ehungintzan emakume eta nesken lan baldintzak aztertu industrializazioren garapenarekin batera emandako aldaketak adieraziz.
ETIKA
- Gaur egun kontsumitzen dugun arroparen jatorriaren inguruan hausnartu, ehungintza sektorean kostuak murriztearen ondoriok langileriaren oinarrizko giza eskubideetan duen eragina eta sektorearen feminizazioarekin batera.
- Gaur egungo ehungintza sektorea eta garai bateko Bergarako ehun industriaren arteko antzekotasuna eta desberdintasunak landu, ondorioak atera eta hauen inguruan hausnartu.
- Ehungintza sektorea, kontsumoa, edertasun kanon eta edertasunaren fikzioaren arteko lotura, genero ikuspegitik landu.
- Modaren industria munduko bigarren kutsatzailea izateko zergatiak aztertu, moda azkarraren eredua azpimarratuz eta ingurumen inpaktua murrizteko zenbait neurriren berri emanez.
GORPUTZ HEZKUNTZA
- Bergarako ehungintza sektoreari dagokionez garrantzitsuak izan ziren enpresen kokalekua ezagutu eta herrian zuten kokalekua identifikatu.
EBALUAZIO-IRIZPIDEAK
GIZARTE ZIENTZIAK
- Bergarako ehun industriaren bilakaera historikoa eta belaunaldi bakoitzeko prozesu eta ezaugarri nagusiak identifikatzen ditu.
- Bergarako urdinaren fabrikazio prozesuaren pauso nagusiak ezagutzen ditu. Era berean, lanpostuak eta lanpostu hauetan lan egiten zuten pertsonen perfil nagusia azaltzeko gai da.
- Bergarako ehungintzan lan egiten zuten emakume eta nesken lan baldintzak ezagutzen ditu eta hauen ondorio eta zergatien inguruan hausnartzeko gai da.
ETIKA
- Ehungintza sektoreak gaur egun izan duen bilakaeraren errealitatea eta ondorioak ezagutzen ditu. Errealitate konkretu honetan giza eskubideak urratzen dituzten faktoreak identifikatzeko gai da eta honekiko ikuspegi kritikoa adierazten du genero ikuspegia barneratuz.
- Garai bateko Bergarako ehun lantegien eta gaur egun modaren industriak sortu duen errealitatearen arteko antzekotasun eta desberdintasunak identifikatzeko gai da, hauen inguruan ondorioak atera eta hausnartzeko gai izanik.
- Modaren sektoreak gure jendartean sortzen duen presioaren inguruan hausnartzeko eta iritzia arrazionalki justifikatzeko kapaz da.
- Moda kontsumitzeko erak ingurumenean duen inpaktuaren zergatiak identifikatzen ditu eta inpaktu horri aurre egiteko dauden alternatiba desberdinak ezagutu eta berriak proposatzen ditu.
GORPUTZ HEZKUNTZA
- Bergarako ehungintza sektoreko enpresa nagusiak ezagutzen ditu eta hauek herrian zuten kokapena adierazteko gai da.